Leden
Dominika Lemmens
Jeroen Bombeke
Francis Mas
Opdrachten en taakverdeling
1. Persbericht (Francis)
2. Persartikel (Francis)
3. Feiten-artikel op wikipedia (samen).
4. Een gefundeerde eigen mening of stellingname (Dominika)
5. Fotoreportage (Jeroen)
6. Videoreportage (Jeroen)
7. Interview met een deskundige en met een student (samen)
Rode draad bij deze opdrachten: boek 'Over het pauperisme' van Alexis de Tocqueville. Hoe actueel zijn z'n ideeën?
Strategie
8u30: bijeenkomst klasgroep
9u - 11u: ervaringscafé
11u - 12u: bevragen student(en), werken aan opdrachten
12u - 13u: middagpauze
13u - 15u: workshop Barbara Verdonck
15u30 - 17u30: armoedewandeling
Tussentijds: interview met Barbara Verdonck
Opdrachten
1. Persbericht
Persbericht KATHO IPSOC
KATHO IPSOC neemt armoede onder de loep
Kortrijk, 13 maart 2012 - KATHO IPSOC pakt uit met een nieuw initiatief omtrent armoede. Een week lang nemen zo’n 450 eerstejaarsstudenten dit actuele thema onder de loep. Tijdens de ISAT-week, die doorgaat van 26 tot 30 maart, zullen de studenten dit complex thema op een actieve manier benaderen en erover nadenken.
ISwAT? ISAT!
15% van de Belgen leeft onder de armoedegrens, dat is ongeveer één op zeven. Dit toont aan dat het thema armoede – jammer genoeg – dichter bij ons bed is dan dat we zelf denken. Om die reden wil KATHO IPSOC deze problematiek belichten door er een studieweek, genaamd ISAT, aan te wijden. ISAT staat voor interdisciplinaire studie van actuele thema’s. Het staat voor een ruime en kritische blik op één maatschappelijk thema. Dit jaar is het thema armoede. Tijdens de studieweek wordt armoede vanuit multidisciplinair perspectief belicht: sociologisch, politicologisch, economisch, pedagogisch, filosofisch, geschiedkundig, biologisch en vanuit recht. Het actuele thema wordt vanuit diverse invalshoeken bekeken.
Studenten
De doelstelling van dit evenement is studenten laten nadenken over een thema waar men wellicht nog niet vaak bij stil stond. Hierdoor hebben ze een te eng beeld over armoede. Aan de hand van verschillende activiteiten tracht men de eerstejaarsstudenten van het sociaal-agogisch departement te sensibiliseren over armoede en hun visie te verruimen. De studieweek gaat door in IPSOC, de eigen werk- en leeromgeving van de studenten.
Programma
De ISAT-week richt zich in eerste instantie op de 450 eerstejaarsstudenten. De nadruk ligt dan ook op hun betrokkenheid. Om die reden stelden de inrichters een gevarieerd programma samen, met onder meer lezingen, workshops en discussiefora. Zo’n 50 gastsprekers zullen de jongeren informeren over armoede. Boeiende persoonlijkheden, zoals Stefaan De Clercq (CD&V) en Siegfried Bracke (N-VA), zullen hun visie toelichten en debatteren. Het volledige programma en de mogelijkheid tot inschrijven zijn terug te vinden op http://www.katho.be/apps.aspx?smid=3631.
[einde persbericht]
2. Persartikel
IPSOC neemt armoede onder de loep
KORTRIJK – De eerstejaarsstudenten van het sociaal departement IPSOC van de KATHO Kortrijk namen in de laatste week van maart het thema armoede onder de loep. Dit deed men in het kader van de ISAT-week, wat staat voor interdisciplinaire studie van actuele thema’s. Een week lang bekeek men de problematiek vanuit diverse invalshoeken, begeleidt door deskundigen uit het toekomstig werkveld van de sociaal-agogisch werker.
Na een veelbelovende start van dit project op maandag 26 maart, hadden de inrichters ook voor de volgende dagen een boeiend en gevarieerd programma samengesteld. Op dinsdag discussieerden de studenten van het sociaal departement IPSOC in het ervaringscafé, was er een lezing door Francine Mestrum en werden verschillende workshops in elkaar gestoken. Afronden deed men met de armoedewandeling doorheen Kortrijk, waarbij men stilstond bij diensten en acties die georganiseerd worden voor kansarmen. Wij selecteerden enkele onderdelen, woonden deze bij en bevroegen enkele betrokken actoren.
Ervaringscafé
De tweede dag van de ISAT-week trapte men af met het ervaringscafé, een interactief platform waar studenten met elkaar in discussie gingen. De eerstejaarsstudenten kregen diverse stellingen voorgeschoteld, waarna ze hun mening uitten via een elektronisch stembakje. Een moderator verduidelijkte de (actuele) stellingen en leidde alles in goede banen. Na de stemming bracht de moderator voor- en tegenstanders van een bepaalde stelling samen, waarna de discussie kon beginnen. Hoewel de stellingen over complexe materie gingen, deden de studenten hun best om hun visie te onderbouwen met argumenten, in een poging de anderen te overhalen.
Internationaal perspectief
Na het ervaringscafé stond een lezing van Francine Mestrum op de agenda. Francine Mestrum is doctor in de sociale wetenschappen. Ze voert onderzoek naar globalisering, armoede, ontwikkeling en internationale organisaties. In een goed gevulde aula bekeek Francine Mestrum samen met de studenten armoede vanuit internationaal perspectief. De doctor in de sociale wetenschappen bracht haar boodschap op een boeiende manier en met kennis van zaken over op de studenten, wat duidelijk in de smaak viel.
Workshops
Na de middag konden de eerstejaarsstudenten van het sociaal departement kiezen uit verschillende workshops, waarbij hun betrokkenheid centraal stond. Er waren onder meer workshop over armoede en werkgelegenheid (door Jobcentrum West-Vlaanderen), de rol van de hedendaagse jeugd in de maatschappij (door Dirk Van Grembergen) en reïntegratie na detentie (door de Rode Antraciet). Wij volgen de workshop van Barbara Verdonck, docente filosofie en ethiek. Centraal in deze workshop stond het boek ‘Over het pauperisme’ van de fransman Alexis de Tocqueville. In dit boek beschreef hij zijn visie op het ontstaan van armoede en waagde zich aan een voorspelling voor de toekomst, die tot op de dag van vandaag blijkt te kloppen. Docente Barbara Verdonck doorliep enkele passages van het boek en schetste een historisch kader. De tien studenten die deze workshop volgden, luisterden aandacht naar de gedachtegang van Alexis de Tocqueville.
Kort-RIJK?
De dag werd afgesloten met een wandeling doorheen de stad Kortrijk. Ook hier stond het thema armoede centraal. De wandeling droeg de naam Kort-RIJK Kort-ARM. Men passeerde langs enkele diensten en acties die zich inzetten voor kansarmen. De deelnemers maakten kennis met de minder gekende kant van Kortrijk.
Impressies
We bevroegen enkele studenten en konden stellen dat hun meningen over de ISAT-week verdeeld zijn. Zo gaf een eerstejaarsstudent van de opleiding Maatschappelijke Veiligheid aan dat het interessant is om eens stil te staan bij het thema armoede en de link te leggen naar de opleiding. Iemand anders vond het thema dan weer te cliché en een week te lang om hier rond te werken. De meningen zijn verdeeld, maar wat ons opviel is dat iedere student op zijn of haar manier geboeid was door de activiteiten. De eerstejaarsstudenten stonden open om over dit complexe thema bij te leren.
Wie het volledige programma van de ISAT-week wil raadplegen, kan terecht op volgende website: http://www.katho.be/apps.aspx?smid=3631. Je vindt hier eveneens een korte beschrijving van de verschillende programmaonderdelen die aan bod kwamen. FM
Kortrijk, 28/3/2012
Te raadplegen op: http://www.dewereldmorgen.be/blogs/francis-mas/2012/04/23/ipsoc-neemt-armoede-onder-de-loep
3. Feiten-artikel op wikipedia
http://nl.wikipedia.org/wiki/Over_het_pauperisme
4. Een gefundeerde eigen mening of stellingname
Wat is armoede nu eigenlijk?
Wat verstaan wij nog onder armoede? Het niet kunnen kopen van een gsm, wasmachine, flatscreen of auto? En wat met personen die niet op vakantie kunnen, bevinden zij zich ook in armoede?
Volgens Europa kent ons land 2,3 arme Belgen. België zelf schat het positiever in en heeft het over 1,2 miljoen mensen, toch nog bijna één op de tien Belgen.
Het grote verschil in cijfers is de wijten aan een verschillend gebruik van een definitie van armoede. Europa gebruikt een zeer brede definitie:
“Iemand met een risico op armoede, is iemand die minder verdient dan een bepaald inkomen (deze armoedegrens verschilt per land), iemand die bepaalde goederen en diensten niet kan kopen of iemand die leeft in een gezin waar niemand werkt.”
Om te bepalen of iemand een risico op armoede heeft, wordt gekeken naar 9 essentiële goederen en diensten. Wie minstens 3 keer ja antwoordt op de criteria, heeft een risico op armoede.
o Betalingachterstand voor hypothecaire lening of huur, nutsfacturen, kredietkaarten of andere huurbetalingen
o Niet op vakantie kunnen gaan (minstens 1 week per jaar)
o Geen eiwitrijke maaltijd op tafel om de andere dag
o Onverwachte uitgaven niet kunnen betalen
o Geen telefoon of gsm
o Geen kleurentelevisie
o Geen wasmachine
o Geen auto
o Onvoldoende verwarming voor de woning of geld om het te verwarmen
Het is eigenlijk niet verwonderlijk dat er in rijke landen grote aantallen armen zijn. Dit wordt relatieve deprivatie genoemd. Naarmate de welvaart in een land stijgt, definiëren we armoede in relatie tot die welvaart. Het is en blijft dus een begrip dat subjectief ingevuld kan worden.
De vraag die ik me hier stel is of armoede ooit uitgeband kan worden. Volgens mij helemaal niet; er zal altijd sprake zijn van lagere inkomensklassen die bepaalde goederen niet kan aankopen.
Is het niet kunnen aankopen van een auto nu echt armoede? En is het niet kunnen kopen van brandstof voor een auto dan ook armoede? Indien op de laatste vraag positief geantwoord wordt, durf ik zelfs te stellen dat er sprake zal zijn van meer van 2,3 miljoen Belgen.
Er moet dus gesleuteld worden aan de definitie van wat armoede nu precies is, want naar mijn mening verliezen we de echte armen uit het oog en zorgen we door de brede definitie dat anderen ‘meeprofiteren’.
Bronnen:
“Armoede in België – jaarboek 2012”, Vranken, Lahaye, Geerts en Coppée, Acco.
“Armoede en sociale uitsluiting – jaarboek 2011”, Dierckx, Vranken, Coene, Van Haarlem, Acco.
“Armoede en sociale uitsluiting – jaarboek 2010”, Vranken, De Blust, Dierckx, Van Haarlem, Acco.
5. Fotoreportage
http://www.flickr.com/photos/79203415@N03/sets/72157629846047159/
6. Videoreportage
7. Interview met een deskundige en met een student
Interview met docente Barbara Verdonck.
Onderwerp: boek ‘over het pauperisme’ van Alexis de Tocqueville.
1. 1/9e van de mensen in de België leeft in armoede en toch staan wij op de 17e plaats in de lijst van rijkste landen. Is dit een overeenkomst met het gedachtegoed van Alexis de Tocqueville?
Alexis de Tocqueville is een groot filosoof. Ik volg de visie van Alexis de Tocqueville. Er is een relatie tussen de welvaart van een land en de armoedegraad. Als de welvaart stijgt, stijgt de armoede eveneens. Armoede wordt dus gecreëerd als rijkdom gecreëerd wordt. Ik vind dit filosofisch interessant. Het mensbeeld van zijn filosofie is boeiend. In zijn boek ‘over het pauperisme’ illustreert hij de problematiek omtrent armoede aan de hand van een voorbeeld. Tabak was in de 19e eeuw een luxeproduct. Na verloop van tijd werd het echter een behoefte en kwam dit in de behoeftekorf. Gevolg is dat er in die korf meer dingen zitten dan louter de levensnoodzakelijke zaken. Vandaag de dag behoort een televisie ook tot onze behoeftekorf. Oorspronkelijk bestond de behoeftekorf uit dingen zoals voedsel, water en huisvesting. Door de tijd heen zijn meer zaken in de korf gekomen. Ik vind het filosofisch interessant om na te denken over wat een behoefte precies is. Het ontstaat uit een verlangen en dit kan alle kanten op. Het object van het verlangen is niet gedefinieerd.
Dus als je je geen T.V. kan aanschaffen, ben je kansarm?
Ja, eigenlijk wel. Een behoefte is iets natuurlijks. De basisbehoeften zijn huisvesting en eten, maar het hangt samen met de verlangens en deze kunnen naar alles en nog wat uitgaan. Alexis de Tocqueville verklaart later dat de vrijheidsbehoefte is gecreëerd. Vrijheid zorgt ervoor dat er meer verlangens en dus ook behoeftes zijn. Het onderscheid tussen een luxeproduct en een basisbehoefte is zeer moeilijk te maken. Wat vroeger het een was, is nu het ander. Voorbeelden hiervan zijn een GSM, TV, tabak, internet…
2. Alexis de Tocqueville heeft het in zijn boek over het feit dat een absoluut recht op steun ervoor zorgt dat er een luie klasse ontstaat die op kosten van anderen leeft. Is deze stelling volgens u ook toepasbaar op de huidige samenleving?
Meer en meer wordt dit openlijk gezegd. Armoede is de oorzaak van verzorgingsstaat. In de jaren 90 wordt de kritiek op de verzorgingstaat openlijk. De verzorgingsstaat creëert een luie klasse. De mens kan niet zonder overheidssteun. Men kan niet meer voor zichzelf zorgen. Als de mens bijstand wil, moet hij hiervoor iets in de plaats doen. Dat zegt Alexis de Tocqueville en ik deel deze mening.
Alexis de Tocqueville is modern omdat hij de naastenliefde omgezet wordt in een bijstandsrecht en dit zijn gevolgen heeft. Hij wil de naastenliefde als oplossing zien voor de overheidssteun, een alternatief zeg maar. De overheidssteun maakt de situatie volgens hem enkel maar erger. We moeten terug naar de mantelzorg, wat niet door de overheid georganiseerd is. Wanneer de mantelzorg geïnstitutionaliseerd wordt, zullen problemen opduiken. Het menselijk waardige (de mantelzorg) moet blijven bestaan en mag niet wegvallen. De mantelzorg is iets vrijwillig.
3. Toch geeft een job geen zekerheid om niet in armoede te vervallen, volgens de Algemene directie Statistiek en Economische informatie. Hoe komt dit?
Ik stelde me de vraag welke oplossingen er zijn op de problematiek die Alexis de Tocqueville formuleert en waar hierbij het onderscheid ligt tussen link en rechts. Volgens mij kan je kansarmoede niet oplossen door een symptoom aan te pakken. Het is een vicieuze cirkel. De fundamenten moeten aangepakt worden.
4. Als ik kan samenvatten wat u zei, kan ik dan stellen dat zijn boek een voorspeling was voor de situatie in de 21e eeuw?
In de tijd dat hij dit boek schreef, was de verzorgingsstaat in opbouw. In zijn boek maakt Alexis de Tocqueville een voorspelling over wat zal gebeuren in de toekomst. Uit schrik voor het stemgedrag van de kiezers (dat ze niet liberaal zouden stemmen) heeft men bijstand gecreëerd vanuit de overheid. Voorbeelden hiervan zijn onderwijs, ziekte en werkloosheid.
Bedankt.
